«اطلس مشهد» گامی برای اداره «شهر» ازسوی مردم | گردآوری ۱۰۰ هزار نظر مردمی

الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز ؛ دو گام پارسال. دو گام امسال. گام‌هایی برای اداره «شهر» ازسوی مردم. گام‌هایی که با دریافت خواسته‌ها و نیاز‌های مردم مشهد برداشته شد تا نظرات مردمی، پایه و بنیان ساخت شهر باشد. از میان حدود ۱۰۰ هزار نظر مردمی که پارسال، در‌قالب «طرح محله ما»، یا روی بنر‌های نصب‌شده در محلات مشهد نوشته یا به تسهیلگران ارائه شدند، حالا اطلس نیاز‌های مردم مشهد ارائه و رونمایی شده است. اطلسی برای آینده مشهد و شهروندانش که بناست آن را بسازند؛ اطلسی که به مسئولان شهرداری و سایر نهاد‌های تصمیم‌گیر می‌گوید اولویت‌های درخواستی شهروندان برای محله‌شان چیست.

معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد پیش از ارائه جزئیات این اطلس، خبری برای مردم مشهد دارد؛ خبر محمد محسن مصحفی، ادامه این راه و عزم جدی شهرداری برای تداوم آن است. به گفته او اطلس ۹۹ در مراحل پایانی دریافت نظرات و خواسته‌های مردمی قرار دارد؛ بنابراین پس از دسته بندی نظرات مردمی به منظور اجرا یا ارجاع به نهاد‌های متولی، به فهرست نظرات مردم مشهد در سال ۹۸ افزوده می‌شود.
رئیس سازمان فرهنگی شهرداری مشهد در ادامه یک توضیح تکمیلی به گفته هایش اضافه می‌کند؛ این اطلس قرار است هرسال و بر پایه نظرات مردم به روزرسانی شود.

اما جزئیات این اطلس ۶۱۳ صفحه‌ای را معاون شهردار مشهد با آماری از نظرات مردم شروع می‌کند. مصحفی در ابتدا تأکید می‌کند که اداره شهر‌ها بر پایه آمار مشارکت شهروندان است و اینکه در این راستا شهرداری‌ها مشارکت مردمی را اصلی‌ترین شاخصه برای اداره یک شهر شهروندمدار و توسعه یافته می‌دانند. او به آمار مشارکت مردم مشهد برای ارائه دیدگاه‌ها و خواسته هایشان اشاره می‌کند و می‌گوید: سال گذشته در قالب طرح «محله ما»، ۹۹ هزار و ۵۷۷ نظر مردمی از ۱۰۳ نقطه محلی جلب شد که این میزان در یک سال، حرکتی در خور توجه است. بی شک، این تعداد نظر می‌تواند پایه‌ای مستند بر اجرای پروژه‌های شهری و اداره شهر بر اساس خواسته‌ها و نیاز‌های مردم باشد.

 

حس تعلق و توجه شهروندان برای مشارکت در اداره شهر، شاخصه مهم دیگری است که به اذعان مصحفی، از متن نظرات سال گذشته قابل فهم است. نکته دیگری که معاون شهردار با استناد به این آمار، به آن اشاره می‌کند، نقش مردم است. او نقش مردم در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها برای ساختن شهر‌ها را مهم می‌داند و می‌گوید: مردم مشهد، با این تعداد نظری که ارائه دادند، بر مشارکت و حضور خود در ساختن محله شان مُهر تأیید و تأکید زدند.

این مسئول فرهنگی در شهرداری مشهد به روند دریافت این نظرات اشاره می‌کند و می‌گوید: در مدت ۱۲ ماه سال گذشته، بنر‌هایی در ۱۰۳ مکان پررفت وآمد نصب شد تا مردم هرآنچه را که می‌خواهند یا به عنوان یک نیاز اساسی، کمبودش را در محله خود احساس می‌کنند، بنویسند. البته کسب نظرات مردمی مشهد تنها به همین بنر‌ها محدود نشد و در این راستا تسهیلگرانی با همکاری شورای اجتماعی محلات به دریافت خواسته‌های مردمی این ۱۰۳ محله پرداختند.

 

معاون شهرداری مشهد، فرایند اجراشده را در قالب دو گام اول و دوم پروژه «محله ما» برمی شمارد و در ادامه به این موضوع اشاره دارد که باتوجه به گستردگی شهر مشهد و تعداد درخور توجه محلات این کلان شهر، برای امسال نیز ۸۰ محله دیگر در قالب دو گام سوم و چهارم، کار دریافت نظرات مردمی را ادامه می‌دهند. به گفته او با اتمام فرایند این کار، همه محلات مشهد، نظرات خود را درقالب یک مرحله اجرایی برای اطلس ارائه خواهند کرد.

اما چکیده نظرات مردمی درقالب تحلیل‌هایی در اطلس مشهد ارائه شده است. به اعتقاد مصحفی این تحلیل‌ها به نظرات نوشته شده روح اجرایی شدن می‌دهد. چنان که معاون شهردار مشهد می‌گوید، از میان نظرات مردمی، ۱۴۳ عنوان پروژه برای محله‌ها مصوب و اجرایی شد. معاون شهردار مشهد «اطلس نیاز‌های مردم مشهد» را به پنج محور تقسیم می‌کند، که نخستینش درخواست مردم برای محله خودشان است. مصحفی می‌گوید این محور ۵۰.۴ درصد نظرات مردمی را از آن خود کرد.

دسته دوم مربوط به خواسته‌هایی است که نیازمند پیگیری‌های بین سازمانی است. مصحفی در بیان مصداق‌هایی از این خواسته‌ها به درخواست مردم درباره اراضی موقوفه یا روشنایی معابر اشاره می‌کند. آن طورکه مصحفی می‌گوید ۹/۱۷ درصد نظرات مردمی در همین محور پیگیری‌های میان دستگاهی گنجانده شده است. اما دسته سوم را مصحفی به خواست‌های مردم مشهد در حوزه وظایف جاری شهرداری مشهد مانند رفت و روب مربوط‌ می‌داند. به اذعان او این ردیف از خواسته‌های مردم مشهد، سهم ۸/۱۵ درصدی نظرات مردم مشهد را از آن خود کرده است. اما ۹/۱۳ درصد نظرات مردم مشهد مربوط به درخواست‌های کلان مقیاس است؛ درخواست‌هایی مانند راه اندازی پل و زیرگذر و...

آخرین محور نظرات مردم هم که ۱/۲ درصد نظرات را از آن خود کرده مربوط به نظراتی است که در هیچ یک از این محور‌ها قرار ندارند و به عنوان نظرات متفرقه در نظر گرفته شده و بخشی به تعاملات اجتماعی میان مردم ساکن یک محله یا یک ساختمان ارتباط داشته اند؛ مثل گلایه شهروندان از صدای بلند تلویزیون یا گلایه از رفتار‌های همسایگان. اما در بررسی این اطلس مشخص می‌شود که بیشترین سهم یا وزنه نظرات مردمی درباره معاونت‌های شهرداری، پیرامون حوزه خدمات شهری و معاونت مربوطه اش است. مصحفی می‌گوید: در این راستا حوزه خدمات شهری و محیط زیست ۲۸.۳ درصد نظرات مردم را به خود اختصاص داده است.

 

سهم حوزه حمل ونقل و درخواست‌های آمدوشد در بخش‌های اتوبوس رانی، مترو و تاکسی تا احداث مسیر دوچرخه، همپای حوزه خدمات شهری است. به گفته رئیس سازمان فرهنگی شهرداری مشهد، حوزه حمل ونقل و ترافیک با ۲۷.۹ درصد، جایگاه دوم نظرات مردمی را از آن خود کرده است. امور فرهنگی و اجتماعی، شهرسازی و معماری و در نهایت حوزه ایمنی و مدیریت بحران به ترتیب ۱۳.۱، ۶.۷، ۴.۱ درصد نظرات مردم مشهد را به خود اختصاص داده اند.

اما بخشی از پیام‌های مردم در حوزه وظایف سایر نهاد‌ها و سازمان هاست. در میان درخواست‌های مردمی در حوزه دیگر سازمان‌ها بیشترین پیام ها، خواسته‌های مردم مربوط به نیروی انتظامی (۶.۸ درصد) بوده است. شرکت برق (۴.۶ درصد) و بهداشت و درمان (۱.۳ درصد)، جایگاه بعدی را در میان خواسته‌های بین سازمانی مردم به خود اختصاص داده است. به عقیده آرزو علیخانی، مدیر پروژه «محله ما»، به روزرسانی نظرات مردمی در این اطلس، جدا از آنکه تصمیم‌های مدیران شهری را به خواسته‌های مردمی نزدیک می‌کند، بانک اطلاعاتی در خور توجهی هم که برگرفته از نیاز‌های محلات مشهد است، پیش روی مسئولان آتی این شهر می‌گذارد.